Μιας και αυτές τις μέρες δεν έχουμε πολλές ευκαιρίες να βολτάρουμε με το αμάξι μας απλά για να καθαρίσει το μυαλό μας, αλλά ούτε και υπάρχουν αγώνες ταχύτητας για να απολαύσουμε δράση, η μοναδική εναλλακτική λύση είναι το «κουτί» (τηλεόραση, οθόνη κομπιούτερ, tablet κλπ.). Χρειάστηκα λίγες μέρες για να αποφασίσω ποια ντοκιμαντέρ, ή κινηματογραφικές ταινίες αξίζουν να βρίσκονται σε αυτή τη λίστα, και κατέληξα στο ότι θα ήταν αδύνατο να καταλογίσω όοοολες τις ταινίες και ντοκιμαντέρ με θέμα το αυτοκίνητο και τους αγώνες ταχύτητας, οπόταν καταλήγω πως αυτή είναι απλά η λίστα με τα δέκα «must» δημιουργήματα που πρέπει να δουν όλοι και όλες που ασπάζονται το μεγαλείο της αυτοκίνησης. Σημειώστε πως η θέση τους στην λίστα είναι εντελώς τυχαία, και δεν αντικατοπτρίζει κάποια προτίμηση ή βαθμολόγηση.
ΤΟΥ ΦΡΙΞΟΥ ΜΑΣΟΥΡΑ
TheGumballRally (1976)
Θεωρώ ένα καλό σημείο για να ξεκινήσει η λίστα μας λόγω του ότι πρόκειται για μια κλασσική κωμωδία η οποία ωστόσο έγραψε ιστορία, τόσο για τα απίστευτα κλασσικά κομμάτια που πρωταγωνιστούν αλλά και για το ότι η ταινία ήταν η έμπνευση για μια σωρεία άλλων ταινιών αλλά και για το Gumball 3000, ένα πραγματικό γεγονός όπου άνθρωποι με ακριβά και γρήγορα αυτοκίνητα μαζεύονται σε ένα σημείο της γης για ένα αγώνα δρόμου μεγάλης απόστασης. Πριν προχωρήσω πρέπει να αναφέρω πως το Gumball 3000 μπορεί να αποτελεί μια γιορτή του αυτοκινήτου, ωστόσο η οδήγηση στον «αγώνα» αυτό είναι σχεδόν πάντα παράνομη, ενώ έχει κοστίσει και ζωές σε δημόσιους δρόμους. Ελπίζουμε μονάχα στο μέλλον απλά να μετατραπεί σε ένα μεγάλο meet με ακριβά και σπάνια αυτοκίνητα παρά να βάζουν σε κίνδυνο τους εαυτούς τους οι οδηγοί αλλά και τους αθώους οδηγούς γύρω τους. Η ταινία είναι ακριβώς αυτό που αποτελεί πλέον και ο αγώνα που καθιερώθηκε το 1999: ένας πλούσιος αυτοκινητάκιας καλεί τους φίλους του σε γκαράζ και τους προκαλεί σε αγώνα δρόμου από την Νέα Υόρκη μέχρι το Λος Άντζελες, χωρίς κανόνες! AC Cobra, Porsche 911, Mercedes 300 SL, Chevrolet Camaro, Ferrari Daytona και Jaguar XKE είναι μερικά από κλασσικά τέρατα που πρωταγωνιστούν. Διασκεδαστικό, απλό και κλασσικό!
Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχουν πολλές ταινίες που να έχουν θέμα αποκλειστικά την Formula 1. Κατ’ ακρίβεια ο αριθμός τους είναι μονοψήφιος και εγκληματικά μικρός, αλλά λόγω του θέματος, οι ταινίες που έχουν να κάνουν αποκλειστικά με τον πανέμορφο αυτό θεσμό, είναι υπερβολικά συγκεκριμένες αλλά και, συνήθως, φοβερές! Εννοείτε πως αργότερα στην λίστα υπάρχει και “Η” ταινία για την F1, αλλά η πρώτη αναφορά θα γίνει στο Rush του Ron Howard το οποίο διηγείται την πανέμορφη ιστορία της κόντρας δυο πρωταθλητών της F1: του Niki Lauda και του James Hunt. Η ιστορία του πρωταθλήματος του 1976 είναι πασίγνωστη για όλους όσους ασχολούνται με τον θεσμό, αλλά η ταινία αυτή βοήθησε όλους τους υπόλοιπους να γευτούν έστω και λίγη από την φιλοσοφία των οδηγών της F1, τον τρόπο ζωής εκείνης της εποχής αλλά και γενικά να τους διηγηθεί μια από της πιο εξωπραγματικές, και απίστευτα ανθρώπινες, ιστορίες που μας είπε ποτέ η F1. Φοβερές ερμηνείες, απίστευτη σκηνοθεσία και μια δραματική ιστορία που θα μείνει αθάνατη και αλώβητη. Ειδικά τώρα που έχει φύγει και ο Niki από κοντά μας, το Rush γίνεται ακόμη πιο πολύτιμο.
Ώπα! Πάταξον μεν, άκουσον δε! Ξέρω τι σκέφτεστε. «Πως γίνεται να βάζει αυτό το τσίρκο σε αυτή τη λίστα;», και, εν μέρει, δεν διαφωνώ γιατί πλέον έχουν καταλήξει γελία. Τουλάχιστον μέχρι και το Tokyo Drift, τα Fast and Furious όμως, είχαν το αυτοκίνητο στην καρδιά τους, και την σκηνή των αυτοκινητάκιδων. Απλά, μετά τα πάντα πήραν τον δρόμο τον χαζό. Το πρώτο FnF όμως, έχει cult-status και εξηγώ. Ο κόσμος της μετατροπής (της μοτίφας) υπήρχε προ πολλού, αναμφίβολα. Ωστόσο η πραγματική έκρηξη της σκηνής αυτής κατέφθασε με την χρυσή εποχή της Ιαπωνίας (αυτοκινητιστικά) των 90s! Και ξέρετε ακριβώς σε τι αναφέρομαι: RX-7, Supra, GTO, Integra, Impreza και πάει λέγοντας. Μπορεί πολλοί από εμάς να μεγαλώσαμε με μια αφίσα Countach ή Testarossa στον τοίχο, αλλά το πραγματικό μεγάλωμα (της γενιάς μου τουλάχιστον) έγινε με ιαπωνική κουλτούρα και τεχνολογία στους δρόμους της ζωής μας. Η σκηνή της «μοτίφας» ήταν (και είναι, με μια σωστή και καλή πίστα πλέον) τεράστια! Τρέχαμε εκτός Λευκωσίας να δούμε κόντρες και για να απολαύσουμε τα δημιουργήματα των άλλων, μιας και το αυτοκίνητο είναι ένας τρόπος έκφρασης. Το πρώτο Fast and Furious συνεχίζει και μιλάει απευθείας στην καρδιά όλων εκείνων που μεγάλωσαν σε εκείνη την σκηνή, και παραμένει μια καλή αυτοκινητιστική ταινία με αγνό σκοπό στην καρδιά καθώς απλούστατα είναι μια ιστορία αυτοκινήτων και αδελφικότητας (είναι, άλλωστε, το Point Break με αυτοκίνητα… and that’s fine).
Ως γνωστόν, ο Steve McQueen έτρεφε ιδιαίτερα αγάπη για την ταχύτητα (σε δυο και τέσσερις τροχούς) κάτι που φαινόταν άλλωστε και στις ταινίες του αλλά και από τις συμμετοχές του σε πραγματικούς αγώνες ταχύτητας! Πέραν όμως των Bullit και Great Escape, η ταινία που αποτελεί την απόλυτη τιμή προς την αγάπη του για την ταχύτητα είναι, αναμφίβολα, το Le Mans. Ο Steve McQueen υποδύεται έναν οδηγό αγώνων ταχύτητας ο οποίος ετοιμάζεται να λάβει μέρος στον θρυλικό αγώνα των 24 ωρών του Le Mans, ένα χρόνο μετά από ατύχημα του, στο οποίο μάλιστα έχασε την ζωή του και ένας άλλος οδηγός (ατύχημα για το οποίο δεν ευθυνόταν ο ίδιος, αλλά το σύνδρομο του επιζώντα βλέπετε…). Δεν υπάρχει λόγος να πούμε περισσότερα, αν δεν την έχετε δει, καθώς η ταινία είναι ουσιαστικά ο αγώνας που ακολούθησε, με τα γυρίσματα της ταινίας να πραγματοποιούνται στον πραγματικό(!!!) αγώνα του Le Mans του 1970, με τον McQueen να αναλαμβάνει τόσο το οδήγημα αλλά και μπόλικη από την κινηματογράφηση γιατί οι οπερατέρ αρνούνταν να ξαπλώσουν εκατοστά μακριά από την πίστα με τα αγωνιστικά να περνούν από δίπλα τους με τρελές ταχύτητες. Μια ταινία που μιλάει για τον μοιραίο ρομαντισμό των αγώνων ταχύτητας, με απίστευτα πλάνα γεμάτα αδρεναλίνη, ιστορία και πραγματικούς οδηγούς και τέρατα (όπως Porsche 917 και Ferrari 512 s).
Μια τέτοια λίστα δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη χωρίς να γίνει αναφορά στo αριστούργημα του John Frankenheimer που αποτελεί την απόλυτη ταινία περί F1, για πάρα πολλούς λόγους. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα αυτής της παραγωγής ήταν πως ο Frankenheimer και ο Robert Alan Aurthur (σεναριογράφος) είχαν καταλάβει εντελώς το DNA των αγώνων ταχύτητας και των οδηγών, με φοβερή λεπτομέρεια, και αυτό φαίνεται μέσα από τους χαρακτήρες και τα προβλήματα τους, που ακόμη και σήμερα παραμένουν επίκαιροι και γεμάτοι ακρίβεια! Το Grand Prix αποτελεί μια συλλογή ιστοριών και χαρακτήρων από ένα πρωτάθλημα F1 (συγκεκριμένα του 1966). Χαμένες ζωές, χαμένες αγάπες, δόξα, δράμα και απίστευτα πλάνα από πραγματικές πίστες και πραγματικούς οδηγούς! Και όταν λέμε οδηγούς, εννοούμε οδηγούς όπως Phil Hill, Graham Hill, Juan Manuel Fangio, Jim Clark, Jochen Rindt, Jack Brabham, Dan Gurney, Ludovico Scarfiotti, Richie Ginther, Joakim Bonnier, Bruce McLaren, Jo Siffert, και πολλούς άλλους με αρκετούς από αυτούς να βοηθούν και στην διεκπεραίωση τόσο των γυρισμάτων αλλά και την ίδια την παραγωγή, καθώς ήταν με δικές τους διασυνδέσεις που κατάφερε ο Frankenheimer να έρθει τόσο κοντά στον θεσμό και να δημιουργήσει αυτή την ταινία. Μια πραγματική ιστορική πανδαισία F1, μέσα σε μια πάρα πολύ καλή ταινία, από όλες τις απόψεις (σεναριακά, σκηνοθετικά κλπ), αφού το Grand Prix κατέκτησε, μεταξύ άλλων, και τρία Όσκαρ.
Γνώριζα πως φτιάχνοντας αυτή τη λίστα θα έπρεπε να επιλέξω και διάφορα ντοκιμαντέρ που αξίζει να αναφερθούν, αλλά είναι τόσα πολλά που δεν μπορείς καν να ξεκινήσει να βγαίνεις από μέσα, έτσι κατέληξα πως αν έπρεπε να επιλέξω ένα καλό ντοκιμαντέρ γύρω από το θέμα της ταχύτητας αυτό έπρεπε να ήταν το Senna που έχει να κάνει με την ζωή, και τον θάνατο, ίσως του πιο θρυλικού οδηγού αγώνων ταχύτητας στην ιστορία της γης. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη αναφορά γύρω από το θέμα του ντοκιμαντέρ εδώ, για τον Ayrton μιλάμε εξάλλου, ωστόσο πρέπει να αναφερθεί πως από όλα τα ντοκιμαντέρ γύρω από τον τεράστιο Βραζιλιάνο αυτό είναι αναμφίβολα το καλύτερο καθώς η παραγωγή συνεργάστηκε στενά με την ίδια του την οικογένεια, και αυτό λέει πολλά, ενώ μην περιμένετε κάποιον ομιλητή, ή συνεντεύξεις, που θα σας καθοδηγήσουν μέσα από την ιστορία, μιας και ουσιαστικά αποτελεί πραγματικά πλάνα από την αρχή της καριέρας του Βραζιλιάνου μέχρι το τέλος της ζωής του. Με αυτό τον τρόπο, το ντοκιμαντέρ δεν αποτελεί απλά μια διήγηση της ιστορίας, αλλά σου χαρίζει, σαν θεατής, την ευκαιρία να την ζήσεις «ζωντανά», χωρίς την άποψη κανενός. Σημειώστε πως ο Alain Prost είχε ενοχληθεί ιδιαίτερα με το ντοκιμαντέρ το οποίο, ο ίδιος ένιωσε, πως τον έκανε να φαίνεται σαν ένας πραγματικό εχθρός του Senna (ήταν αντίπαλοι εντός πίστας φυσικά), ενώ στην πραγματικότητα λίγο πριν το τέλος οι δυο τους είχαν γίνει πολύ καλοί φίλοι.
Μια σχετικά άγνωστη ταινία, η οποία όμως έχει ξεχωριστή θέση την καρδιά των ανθρώπων που είναι και λάτρεις τις ταχύτητας αλλά και σινεφίλ. Περισσότερο φιλοσοφική διατριβή γύρω από την ύπαρξη μας παρά ταινία με καθαρά θέμα την ταχύτητα (είναι μέρος της ιστορίας, οπωσδήποτε), το Vanishing Point διηγείται την ιστορία ενός πρώην αστυνόμου (και πρώην οδηγού αγώνων ταχύτητας), που έχει μπουχτίσει με την καθημερινότητα, και πλέον παραδίδει αυτοκίνητα για να βγάλει τα προς το ζην του. Ο άνθρωπος αυτός βάζει στοίχημα με το βαποράκι του πως μπορεί να παραδώσει ένα «μοτιφαρισμένο» Dodge Challenger R/T 440 Magnum (μούρλια!) από το Denver μέχρι το San Francisco (18 ώρες και 30 λεπτά κανονικού οδηγήματος, για όσους ρωτούν) μέχρι την επόμενη μέρα, και εκεί ξεκινάει μια οδύσσεια με κόντρες, ναρκωτικά και παράξενες ιστορίες στον δρόμο για τον Kowalski (τον πρωταγωνιστή)! Πρόκειται για ένα πολύ ωραίο δημιούργημα από το οποίο ο καθένας και η κάθε μια από εμάς, ίσως, να πάρει κάτι διαφορετικό. Α ναι, και αν γουστάρετε 60s και 70s αμερικανική ροκ, το Vanishing Point ίσως γίνει μια από τις αγαπημένες ταινίες της ζωής σας! Μην το παραβλέψετε, αξίζει με τα χίλια.
Η ιστορία αυτής της κωμωδίας είναι απλή: ένας πρώην κατάδικος (Michael Caine!) βγαίνει από την φυλακή και διοργανώνει μια τεράστια ληστεία στο Τορίνο, αξίας 4 εκατομμυρίων στερλινών (σε χρυσάφι), έπειτα από την οποία θα πρέπει να δραπετεύσουν όλοι τους προς την Ελβετία… με τρία Mini Cooper S! Η ταινία αυτή άφησε εποχή, ενώ στο πέρασμα της βγήκαν πολλές παρωδίες (και remake το 2003) αλλά και μια πραγματική εκδήλωση (με φιλανθρωπικό χαρακτήρα) όπου ένας μεγάλος αριθμός Mini οδεύει από την Βρετανία προς την Βόρεια Ιταλία, σταματώντας σε πίστες ταχύτητας και μαζεύοντας λεφτά για φιλανθρωπικούς οργανισμούς για παιδιά. Η ταινία αποτελεί φόρο τιμής σε αυτοκίνητα-σταθμούς της εποχής της, όπως Jaguar E-Type, Aston Martin DB4, Lamborghini Miura, Fiat Dino, Alfa Romeo Giulia και πάρα πολλά άλλα, συμπεριλαμβανομένων (φυσικά) και τον Mini Cooper S!
Πολλά βιβλία και ταινίες έχουν κυκλοφορήσει που είχαν σαν θέμα τους τη σχέση μεταξύ ενός ανθρώπου και του αυτοκινήτου του. Τι είναι αυτό που ενώνει το μηχάνημα αυτό με τον ιδιοκτήτη του; Τι μας συνδέει με αυτό το όχημα; Ο Eric Bana, ο γνωστός ηθοποιός, είναι όπως και εμάς: ένας αθεράπευτος γκαζάκιας. Και όπως εμάς, αγάπησε παράφορα το πρώτο του αυτοκίνητο όταν ήταν πιτσιρικάς, ένα αυστραλιανό Ford Falcon, το οποίο αγόρασε όταν ήταν 15 ετών για 1100 αυστραλιανά δολάρια (605 ευρώ). Ο Bana, ενήλικας πλέον, γύρισε αυτό το ντοκιμαντέρ κατά την διάρκεια της προετοιμασίας του εν όψει ενός αγώνα ράλι στον οποίο ήθελε να λάβει μέρος με το Falcon του το οποίο μετάτρεψε ειδικά για αγώνες ράλι. Μεγάλες προσωπικότητες της τηλεόρασης και του αυτοκινήτου (όπως Jeremy Clarkson και Jay Leno) μιλούν στην κάμερα του Bana για την σχέση του ανθρώπου με το αυτοκίνητο, ενώ ταυτόχρονα γινόμαστε μάρτυρες στην ιστορία του Bana και του Falcon του, από τότε που ήταν 15 μέχρι και τον αγώνα ράλι που θέλει ο ίδιος να τρέξει, με το αυτοκίνητο της καρδιάς του. Χωρίς ίχνος υπερβολής, ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ αυτοκινήτου που κυκλοφόρησε ποτέ.
Λοιπόν, μπορεί να σας φαίνεται περίεργο το πώς συμπεριλαμβάνεται αυτή η κωμωδία του Will Farrell σε αυτή τη λίστα, αλλά, πιστέψτε με, ανήκει και με το παραπάνω εδώ. Μπορεί πολλοί από εσάς να περιμένατε να δείτε το Days of Thunder στη λίστα, αλλά δεν υπάρχει λόγος γιατί απλά πρόκειται για το Top Gun με αυτοκίνητα, έτσι αν πρέπει να δείτε μια ταινία γύρω από το NASCAR τότε αυτή η ταινία είναι το Talladega Nights! Εκτός από απίστευτα ξεκαρδιστική, αποτελεί και πανέξυπνη σάτιρα προς τον κόσμο του μηχανοκίνητου αθλητισμού (συγκεκριμένα του NASCAR αλλά και λίγο την F1, με απίστευτα αστείο τρόπο), με καυστικό χιούμορ προς την υπερβολική χρήση διαφημίσεων και χορηγών, την σχέση μεταξύ οδηγών σε μια ομάδα, την κοινότητα του stock car racing, το τίμημα της φήμης αλλά και γενικά την αμερικανική κοινωνία! Το racing στην ταινία είναι μια χαρά, ενώ ο πραγματικός αντίκτυπος της φάνηκε μέσα από τα επόμενα χρόνια αφού η ταινία αυτή «μίλησε» απευθείας στους οδηγούς αγώνων ταχύτητας: δυο παραδείγματα (υπάρχουν και άλλα) που το αντικατοπτρίζουν αυτό είναι, πρώτον, ο οδηγός του NASCAR Carl Edwards, έπειτα από ατύχημα του στον τελευταίο γύρο σε αγώνα (στην πίστα Talladega μάλιστα!) το 2009, βγήκε από το αυτοκίνητο και τερμάτισε τρέχοντας, «προς τιμή του Ricky Bobby» όπως δήλωσε και ο ίδιος, και δεύτερον, ο Sebastian Vettel κατακτώντας την pole position στα προκριματικά του Αμερικανικού Grand Prix το 2013 είπε «Shake and bake» στον αρχιμηχανικό του στον ασύρματο, που ήταν φράση που χρησιμοποιούσαν οι δυο οδηγοί-πρωταγωνιστές της ταινίας! Φοβερή κωμωδία που αντέχει το τεστ του χρόνου, και με το παραπάνω!
